Hematologisch bloedonderzoek wordt gedaan om een indicatie te krijgen van het aantal bloedcellen.
De rode en witte bloedcellen zijn de meest bekende. Maar ook bloedplaatjes, verantwoordelijk voor o.a. de bloedstolling, kunnen worden bepaald.
De rode bloedcellen zijn verantwoordelijk voor het zuurstoftransport in het lichaam. Een verlaging treedt op in het kader van bloedarmoede. Dit kan tal van oorzaken hebben, waar vervolgens een aanvullend (bloed)onderzoek voor kan worden gedaan. Ook een verhoging van het aantal of het percentage rode bloedcellen (hematocriet=Hct) van paarden kan optreden. Dit gebeurt in gevallen waarin plots veel vocht verloren is door bijvoorbeeld extreem zweten of diarree. Ook paarden met koliekverschijnselen kunnen snel indrogen.
De witte bloedcellen spelen een onmisbare rol in afweer- en ontstekingsreacties van het lichaam. Er bestaan meerdere soorten witte bloedcellen, welke verhoogd en verlaagd kunnen zijn. Dat geeft dan weer informatie over de duur van de reactie (acuut of chronisch) en wat voor type ontsteking het is (bacterieel, viraal of parasitair).
Bovenstaand onderzoek wordt machinaal verricht en geeft een uitslag binnen een paar minuten. Er zijn situaties waarin op basis van deze uitslag, aanvullend cytologisch onderzoek wordt gedaan. Daartoe wordt dan van een bloeddruppeltje een uitstrijkje gemaakt, waar dan onder de microscoop de vorm, grootte, kleur van de diverse bloedcellen bekeken kan worden.

Bij dit onderzoek worden bepalingen verricht in het bloedplasma of serum van paarden.
Allerlei lichaamsfuncties (zoals lever, nieren en spieren) kunnen worden getest door zogenaamde orgaanspecifiek enzymen te bepalen. Behalve deze enzymen, zijn het eiwitgehalte, onderverdeeld in meerdere soorten (fracties), bepalend voor het ‘vochtbindend’ vermogen van het bloed, alswel de afweerreactie (ontsteking) van het lichaam. Glucose of het bloedsuikergehalte is in vele opzichten een belangrijke waarde om hierin mee te nemen. Tot slot, vormen een aantal belangrijke vitaminen een mineralen een essentiële rol in zowel de afweer, alswel een aantal belangrijke lichaamsfuncties (oa. de nieren, spieren).
Bloedgaswaarden en lactaat (melkzuur)

Het gehalte aan zuurstof, koolstofdioxide, maar ook de zuurtegraad van het bloed horen binnen strikte grenzen (evenwicht) te vallen om allerlei orgaanfuncties in stand te houden. Er zijn een aantal belangrijke symptomen en ook aandoeningen die het gevolg of respectievelijk oorzaak kunnen zijn van een onbalans hierin. Vaak leidt dit tot een vicieuze crikel waarin het paard vervolgens terechtkomt, waardoor het vermogen om te herstellen verminderd en de kans op het verergeren van klachten toeneemt.

Paarden met koliek, diarree of ernstige ademhalingsproblemen en zieke pasgeboren veulens vormen een belangrijke ‘patiëntengroep’ om bloedgaswaarden en lactaat bij te bepalen.

Naast bovenstaande veel voorkomende bepalingen, kan er specifiek bloedonderzoek worden verricht naar bepaalde stofwisselingsziekten. Bepalingen van bepaalde hormonen in het bloedplasma vormen daarin een belangrijke rol. Een voorbeeld is de Ziekte van Cushing of het Metabolisch Syndroom bij paarden.

Indien er sprake is van koorts en ontstekingsveranderingen in het bloed kan het zo zijn dat dit het gevolg is van een specifieke bacteriële of virale aandoening. Aanvullend bloedonderzoek naar specifieke antistoffen of ‘stukjes’ van een specifieke bacterie/virus vormen in dit geval de mogelijkheid om een definitieve diagnose te stellen.